به گزارش ما آنلاین، هر روز حدود ۲۰۰ عنوان روزنامه در کشور منتشر میشود، در حالی که برای جمعیت ۸۰ میلیون نفری ما این روزنامهها کمتر از ۸۰۰ هزار نسخه در روز تیراژ دارند و این یعنی تراژدی کاهش نزولی شمارگان نشریات کشور که گفته میشود در چهار سال گذشته ۲۰ درصد کمتر شده و هر سال از میزان آن کاسته میشود.
شاید روزنامهها همیشه از مظلومترین رسانههای کشور بودهاند که هر بار با ورود فناوریهای رسانهای جدید سیلی خورده و نقش زمین شدهاند، ولی دوباره برخاسته و به بقا ادامه دادهاند. اما، این بار چه؟ آیا روند پرشتاب کاهش تعداد و شمارگان رسانههای مکتوب متوقف میشود یا کُند؟
گرهی از جنس پول
روزنامهها را میتوان مادر تمام رسانههای جمعی نامید که عمری بیشتر از سایر رسانههای جریان اصلی دارند. تقریباً اولین رسانهها، در مفهوم مدرن، مطبوعات بودهاند که هر بار با ورود سایر رسانههای جدید، مانند سینما، رادیو و تلویزیون به مرز ناک اوت رسیدهاند. در حال حاضر رسانهها به عصر دیجیتال قدم گذاشتهاند و یک بار دیگر در آزمونی حضور مییابند که برخی از محو کامل مطبوعات یا دستکم شکستشان از رسانههای نوظهور خبر میدهند و عدهای نیز با خوشبینی بر بقای رسانههای مکتوب اصرار دارند.
گذشته از رسانههای دنیای دیجیتال که مطبوعات را در تمام دنیا با چالش روبهرو کرده، تنگنای اقتصادی مطبوعات در خرید کاغد و تأمین هزینههای جاری نشریه از مهمترین بحرانهای پیش روی آنهاست. مطبوعات که در بهترین حالت، معمولاً از کمکهای مستقیم و غیرمستقیم دولتی بهرهمندند، در سالهای اخیر بهشدت با افزایش هزینهها و افت تبلیغات روبهرو شدهاند. در کشور ما نشریهها، چه آنها که وابسته به نهادهای دولتیاند و چه آنها که با هزینههای بهظاهر شخصی اداره میشوند، از کاهش شدید آگهیها گلهمندند و به نظر میرسد تمایل صاحبان آگهیها به فضای مجازی، آنها را با مشکلات جدی مواجه کرده است. از سوی دیگر کاهش یا قطع کامل یارانههای دولت به مطبوعات به این دشواریها دامن میزند.
مطبوعات نفسبریده
روزگاری وقتی روزنامه میخریدی، بوی تند سرب تو را به یاد افرادی میانداخت که ساعتها در حالی که آستینها را تا زدهاند، با انگشتانی سیاه، حروف را تکتک کنار هم میچینند تا صفحهای خواندنی شود و روزنامهای شکل بگیرد. این روزها هرچند بهساعتی تمام صفحات روزنامه چیده و بهاصطلاح صفحهبندی میشود، ولی اثری از دستان پرشوقی که سکهای برای این کاغذها خرج کند وجود ندارد.
آنها که به دنبال خبرند سر در گوشیهای همراه دارند و کانالهای خبری را بالا و پایین میکنند تا در لحظه اخبار جهان در مشتشان باشد. اینجاست که میگوییم مطبوعات کاغذی نفسبریدهاند و از سرعت انتشار اخبار در فضای مجازی جا ماندهاند. ریزش شدید مخاطب نشریههای امروز اگرچه پدیدهای جهانی است، سرعت بیمیلی به مطبوعات در کشور ما ریشه در بیرغبتی به مطالعه هم دارد. مردمی که کمتر از ۱۰ دقیقه در روز مطالعه میکنند ظرفیت بالاتری برای رها کردن نشریههای کاغذی خواهند داشت.